یکی از رایج ترین انواع اتصالات در صنعت لوله و اتصالات، گالوانیزه می باشد. اتصالات گالوانیزه در حالت کلی به دو نوع اتصالات گالوانیزه سفید و اتصالات گالوانیزه سیاه تقسیم می شوند که اغلب بصورت دنده ای هستند. این اتصالات در صنایع گوناگونی از جمله صنعت نفت، صنعت گاز، انتقال آب، بخار و هوا بکار برده می شوند.

فرایند گالوانیزاسیون چیست؟

به طور کلی لوله‌ های ساخته شده از جنس آهن و فولاد با قرار گرفتن در معرض رطوبت و با گذشت زمان دچار زنگ زدگی و پوسیدگی می‌شوند. برای افزایش مقاومت این لوله‌ ها و اتصالات مربوط به آن از فرایندی به نام گالوانیزاسیون استفاده می‌شود. برای این کار لوله و اتصالات آهنی و فولادی را در استخری از فلز روی مذاب غوطه‌ ور می‌سازند و سپس اتصالات را سرد می‌ کنند تا پوشش روی آن ثابت شود. یکی از نکات مهمی که لازم است در این زمینه مورد توجه قرار بگیرد این است که باید فلز و یا مواد گالوانیزه هیچ گونه ناخالصی نداشته باشند. در غیر این صورت و در صورت بروز هر گونه ناخالصی در این اتصالات، مواد به خوبی جذب فلز نخواهند شد و لذا در مدتی کوتاه پس از فرایند گالوانیزاسیون، دچار خوردگی و یا زنگ زدگی خواهند شد.

روش گالوانیزاسیون برای اولین بار در سال ۱۷۷۲ توسط فردی به نام لوئیچی کالوانی ابداع شد. این روش از همان ابتدا نشان داد که قرار گرفتن فلز روی در سطح سایر فلزات می‌تواند از پوسیدگی و خوردگی آن جلوگیری کند و فلز را در برابر فشار و تنش‌های مختلف مقاوم‌تر کند. رفته رفته روش‌های مختلفی برای این کار مورد استفاده قرار گرفتن و با روی کار آمدن روش گالوانیزاسیون گرم، پوشش روی به طور محکم‌ تری روی فلز قرار گرفت و این روش به عنوان روشی رایج برای افزایش استحکام لوله و اتصالات آن شناخته شد.

ویژگی‌های اتصالات گالوانیزه

عمل گالوانیزاسیون در اتصالات گالوانیزه موجب می‌شود که این اتصالات مقاومت بالایی در هر شرایط آب و هوایی داشته باشند و از طرف دیگر در برابر زنگ زدگی و مواد شیمیایی مقاوم باشند. هر چقدر مواد گالوانیزه که برای فرایند گالوانیزاسیون اتصالات مورد استفاده قرار می‌گیرد، خالص‌تر باشد، بهتر جذب بدنه اتصالات می‌شود و از همین رو مقاومت اتصالات را بالاتر می‌برد. 

کاربرد اتصالات گالوانیزه

از اتصالات فلزی گالوانیزه همانند سایر انواع اتصالات برای ایجاد تغییر مسیر لوله کشی، تغییر در اندازه قطر لوله، اتصال لوله به دستگاه و همچنین ایجاد انشعاب در لوله استفاده می‌شود. رایج‌ترین کاربرد‌های اتصالات گالوانیزه در صنایع نفت و گاز و همچنین انتقال انواع سیالات بخار و هوا است. 

گالوانیزه کردن اتصالات به روش گرم، موجب افزایش عمر و مقاومت اتصالات می‌شود و از همین روز از اتصالاتی که از طریق این روش گالوانیزه می‌شوند، در دکل‌های برق فشار قوی استفاده می‌شود. در مقابل گالوانیزه کردن اتصالات به روش سرد که بسیار کم هزینه‌تر و ساده‌تر از روش گرم است، برای اتصالات پیچ و مهره‌ای کاربرد دارد. از مهم‌ترین کاربردهای اتصالات آهنی گالوانیزه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کشاورزی و آبرسانی
• گلخانه‌ها
• حصارکشی
• ساخت انواع سازه‌های فلزی
• تصفیه خانه‌ها
• مخابرات

انواع اتصالات گالوانیزه

1.اتصالات جوشی : این نوع اتصالات به لوله های پایپینگی متصل شده و از طریق جوشکاری به هم متصل می شوند که جوشکاری اتصالات گالوانیزه خود به دو دسته جوشکاری BUTT WELD و SOCKET WELD تقسیم می شوند .
2.اتصالات دنده ای : این نوع اتصالات از طریق دنده های موجود در لوله و اتصالات به هم دیگر متصل می گردند اما عیب بزرگ این نوع اتصالات محدودیت سایز آنهاست که سایز 10 تا 12 سانتی متر را دارا هستند.
3.اتصالات فلنجدار : این نوع اتصالات در لوله های گالوانیزه بسیار رایج بوده که به صورت دنده ای یا جوشی به سر لوله ها متصل شده و از طریق پیچ و مهره به لوله دیگر متصل می گردد و از جنس آلیاژ چدن هستند.

مزایای اتصالات گالوانیزه

همانطور که گفتیم در صنایع مختلف نفت، گاز، پتروشیمی و به صورت کلی صنایعی که استقامت اتصالات برایشان مهم باشد از اتصالات گالوانیزه استفاده می کنند. از جمله مزایای استفاده از این اتصالات می توان به مواردی نظیر:

• هزینه کم برای ساخت و فروش اتصالات گالوانیزه
• طول عمر بالا
• پایین تر بودن هزینه تعمیرات
• این اتصالات در برابر فشار زیاد مقاومت خوبی دارند
• به راحتی برای دماهای بالا قابل استفاده هستند.
• مقاومت مکانیکی آنها در برابر ضربات خوب است.
• مقاومت خوب در برابر آتش و نفوذ هوا به بدنه لوله ها
• کم بودن ضریب انبساط طولی

اتصالات گالوانیزه

زانو گالوانیزه : نوعی از اتصالات گالوانیزه در دو زاویه ی 90 درجه و 45 به منظور استفاده راحت در زوایای مختلف و به دو گونه سرد و گرم تولید می گردد و در صنایع آب ، گاز ، بخار ، هوا و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

چپقی گالوانیزه : جهت اتصال زاویه های 45 و 90 درجه در انشعابات و خطوط لوله گالوانیزه زمانی که یک طرف لوله بصورت دنده بیرون نری و طرف دیگر انشعاب بصورت دنده داخل مادگی باشد مورد استفاده قرار می گیرد.

سه راهی گالوانیزه : بصورت دنده ای و به دو صورت سه راهی گالوانیزه سفید و سه راه گالوانیزه سیاه تولید و در صنایع آب ، گاز ، بخار ، هوا و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

مغزی گالوانیزه : بصورت دنده ای و به دو صورت مغزی گالوانیزه سفید و مغزی گالوانیزه سیاه تولید; و در صنایع آب ، گاز ، بخار ، هوا و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

درپوش گالوانیزه : جهت جلو گیری از خروج آب و یا سیالات دیگر در انتهای خطوط لوله گالوانیزه مورد استفاده قرار می گیرد.

تبدیل گالوانیزه : جهت گرفتن کاهش یا افزایش سایز انشعابات و خطوط لوله گالوانیزه مورد استفاده قرار می گیرد.

روپیچ توپیچ گالوانیزه : جهت اتصال آسان و قابل باز شدن لوله های گالوانیزه مورد استفاده قرار می گیرد.

بوشن گالوانیزه : جهت اتصال آسان و قابل باز شدن لوله های گالوانیزه مورد استفاده قرار می گیرد.

مهره ماسوره گالوانیزه : جهت اتصال آسان و قابل باز شدن لوله های گالوانیزه و نصب شیرآلات مورد استفاده قرار می گیرد.