امروزه با توجه به پیشرفت بشر اگر در فصل گرما وسایل سرمایشی نباشند، تقریبا تحمل هوای داغ این فصل بسیار طاقت فرسا و غیر ممکن است، وسایل سرمایشی مختلفی هستند که باعث خنک شدن محیط می‌شوند، یکی از این وسایل کولر آبی است، که چندین دهه از تولید آن در کشور ما می‌گذرد و به ندرت کسی پیدا می‌شود، که تجربه نسیم خنک و مطبوع آن را حس نکرده باشد. در این فصل بنا بر دلایلی اقدام به خرید کولر آبی ‌می‌نمایند یا آن را سرویس دهی می‌نمایند. اما برای اینکه کولر آبی هوادهی مطلوب و طول عمر بالایی داشته باشد، نیاز به نگهداری صحیح و سرویس دهی مناسبی دارد.

آشنایی کلی با قطعات اصلی کولر آبی

• بدنه و کف کولرآبی
• تسمه موتور
• شیلنگ آب کولر
• پمپ آب: مکش آب از کف کولر و انتقال آن به بالای کانالهای تعبیه شده بر روی دیواره‌ھای پوشالی و یا سلولزی
•  کولر بر عهده پمپ آب است.
• دیواره‌ھای پوشالی و یا سلولزی: اتاقک کولر آبی از سه دیواره متحرک که پوشال یا پد سلولزی در آن قرار گرفته و ھمچنین یک ضلع ثابت که از طریق یک دریچه با یک قطعه برزنت (در دیواره یا سقف) به کانال اصلی کولر آبی متصل می‌شود، تشکیل گردیده است .
• موتور کولر:  موتورکولر‌ھای دارای دو سرعت کند و تند قابل تنظیم می‌باشد. ھر چه موتور کولرآبی با قدرت بیشتری کار کند. مصرف برق آن نیز بالاتر می‌‌رود .
• یاتاقان و پره‌ھای فن: در صورتی که یاتاقان محل اتصال محور فن ھوادھی مناسب نباشد و یا فن تعبیه شده در کولر آبی بالانس نباشد و یا به سختی حرکت نماید، علاوه بر اینکه درصد قابل توجھی از قدرت موتور به ھدر خواھد رفت، بتدریج باعث انتقال لرزه و ارتعاش فن به بدنه و دیگر بخشھای کولر آبی گردیده و بلافاصله عملکرد کولر آبی را تھدید می‌نماید.

 مرحله به مرحله با سرویس کولر آبی

سرویس صحیح و به موقع کولر آبی طول عمر قطعات آن را بالا برده و باعث افزایش عملکرد مناسب کولر می‌شود. قبل از شروع نمودن سرویس کولر ابتدا باید نکات ایمنی را کامل رعایت نمود تا از خطرات حادثه آفرین جلوگیری نمود، پس ابتدا برق ورودی به کولر قطع گردد یا سه کلید کولر خاموش باشد.

روغنکاری یاتاقان‌ها

برای سرویس کولر آبی هیچ فرقی نمی‌کند. که کولر نو یا کارکرده باشد و باید حتما یاتاقان‌های کولر روغنکاری گردند. هر یاتاقان دارای دریچه مخصوص روغنکاری است که روغن را داخل این دریچه‌ها ریخته و به مدت 3 الی 4 ثانیه روغنکاری ‌نمایید، سپس پروانه کولر را چندین بار می‌چرخانیم تا به روغن آغشته گردد. یاتاقان بعدی را هم به همین صورت روغنکاری می‌نماییم. روغنکاری یاتاقان‌ها اساسی‌ترین عملی است که در هنگام سرویس‌دهی کولر انجام می‌شود.

 یه نکته مهم همواره به یاد داشته باشید هنگامی که می‌خواهید کولر را در فصل پاییز خاموش نمایید، حتما یاتاقان‌ها را به روش بالا روغنکاری نمایید. در غیر این صورت به علت رطوبت زیاد فصل سرما ممکن است یاتاقان‌ها دچار زنگ زدگی شوند.

بررسی موتور کولر

موتورهای کولر آبی یا ¼ هستند یا ½ و بر روی پلاک مشخصات موتر آیتمی بنام 2 آمپر یا 4 آمپر دارند که در استارت سال اول یا دوم حتما قبل از روشن نمودن کولر آمپر آن گرفته شود که مصرف آن صحیح باشد که بعدا دچار مشکل نگردد.

بهتر است کولر را آچارکشی نموده و از محكم بودن پيچ و مهره‌هايي كه به چشم مي‌آيند، مطمئن شويد.

بررسی تسمه موتور کولر

تسمه‌ی گرداننده‌ی توربین نه خیلی سفت و محکم باشد که به موتور فشار بیاید و نه چندان شل باشد که موتور دچار گیرپاژ شود. در صورتی که تسمه از حالت نرمال خود خارج شده و از اطراف آن نخ بیرون زده، لازم است آن را تعویض کنید.

تخلیه آب و شستشو کف کولر

در صورت نپوشاندن کولر در فصل سرما آب در کف کولر باقی می‌ماند که باید آن را تخلیه نمود. دریچه اطمینان آب را، با دقت باز نموده و سپس کف کولر (تشتک) را با فرچه پلاستیکی بدون آسیب رساندن به رنگ آن بشورید. از بین رفتن رنگ کف کولر باعث زنگ زدگی و پوسیدگی کف کولر می شود. در این مواقع، يك ظرف قير ايزوله ( قير آماده و سرد) تهيه کرده و آن را كف كولر پخش كنيد. کف کولر را خوب تمییز کنید سپس تمام نقاط بدون رنگ را با قیر بپوشانید، خاک را بدرستی و کامل از کولر تمیز کنید تا خاک در محیط منزل پخش نشود.

بررسی شیلنگ کولر

شيلنگ آب كولر‌ها اگر از نوع نامرغوب بوده و یا در آفتاب خشك شده باشد احتمالا بعد از يك سال مصرف، احتمال پاره شدن دارد. پس بهتر است شيلنگ آب كولر (نوع مرغوب معروف به شیلنگ یخچالی) را عوض كنيد. ناودان های مستقر در درپوش‌ها را تمیز کنید تا منافذ آن باز شود.

انواع پوشال کولر و نحوه نصب آن

هم اکنون دو نوع پوشال در بازار موجود است:

•  پد سلولزی: این پوشال از ورقه‌های مقوایی ساخته شده است، که هر 4 سال یکبار نیاز به تعویض دارد.
•  پوشال معمولی: یک نوع پوشال سوزنی است، که از براده‌های چوبی ساخته می‌شود. به دلیل اینکه این پوشال‌ها محل مناسبی برای رشد قارچ‌ها و باکتری‌هایی است، که در طول فصل زمستان بین بافت‌های پوشال بوجود می‌آیند و هنگامیکه آب روی پوشال‌ها جاری می‌شود بوی ناخوشایندی از پوشال‌های کولر ایجاد می‌شود، پس بهتر است که هر سال و البته بنا به کیفیت قبلی پوشال و آب شهر نسبت به تعویض آن اقدام نمایید. در غیر این صورت هم برای سلامتی مضر است و هم اینکه بر عملکرد کولر(نفس کولر) تاثیر منفی می‌گذارد. بعد از نصب پوشال در دیواره‌های کولر آنها را خیس نمایید.

نکته خیلی مهم در نصب پوشال‌های معمولی اینکه قبل از جای‌گذاری دیواره سمت موتور کولر پوشال و زائده‌های اضافی آن را بگیرید تا در صورت خیس شدن تمسه موتور به این زائده‌ها برخورد نکند، و باعث از کار افتادن موتور شود.

دیواره‌های کولر را به ترتیب جای‌گذاری نمایید، ابتدا دیواره سمت موتور، بعد دیواره سمت پمپ آب. سپس به فردی که کنار کلید کولر ایستاده کلید پمپ کولر را روشن کند در این هنگام رایزرهای آب (مسیر آب در شلنگ و سه راهه و آب پخش کن‌ها) را چک نمایید، که باز باشد و در کانال‌های مختص خود قرار گرفته باشند، در صورت عدم قرارگیری صحیح آنها ممکن است آب به تسمه یا موتور برخورد نموده و باعث از کار افتادن موتور گردد.

 چند نکته و ترفند در سرویس دهی کولر

• اگر محور موتور لقی داشته می‌توانید با استفاده از واشر مخصوص، لقی آن را بگیرید. البته لقی کم اشکالی ندارد.
• شناور را تنظیم نموده تا آبی از تشتک یا دریچه اطمینان به بیرون نریزد.
• اگر کف کولر رسوب زیادی گرفتهبه کمک مواد جرمگیر شستشو دهید.
• از سالم و تنظیم بودن شناور اطمینان حاصل کنید. اگر آب به درستی وارد کولر نمی‌شود یا عمل قطع به طور کامل انجام نمی‌شود شناور باید تعویض شود.
• سطح کولر نسبت به زمین می‌بایست تراز باشد. یعنی کولر به گونه‌ای قرار گرفته باشد که آب در یک طرف آن جمع نشود.
• توری دور پمپ را قبل از روشن کردن تمیز کنید و کف پمپ آب با کف کولر حداقل یک سانتی‌متر فاصله داشته باشد. پس از روشن شدن پمپ آب اتصالات را به دقت کنترل کنید که از جایی چکه نداشته باشد، زیرا یکی از مهم‌ترین دلایل سوختن موتور کولر و پمپ آب، چکیدن آب بر روی بدنه‌ی موتورهای الکتریکی است.
• قبل از بستن آخرین دریچه مطمئن شوید که درب جعبه تقسیم برق داخل کولر به درستی بسته شده است.
• قبل از روشن کردن موتور در اول فصل پارچه بزرگی را خیس کرده و آن را مقابل دریچه هوا قرار دهید تا از ورود گرد و خاک به درون اتاق جلوگیری به عمل آید.
• با پایان فصل گرما آب تشتک را خالی نموده و شیر ورودی آب کولر را ببندید.
• روی کولر را با برزنت مخصوص بپوشانید تا از گرد و خاک و باد و باران مصون بماند.
• هنگامی که از کولر استفاده نمی‌کنید دریچه کولر را خوب ببندید.
• شکم پوشال را بگیرید تا آب روی تسمه موتور و واترپمپ نریزد.